Arsbotanica

Pojawia się w marcu  tylko na kilka miesięcy w roku i jest pierwszą w pełni naturalną nowalijką – czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum L). Rośnie na terenach wilgotnych, nad strumieniami i rzekami – jego naturalne miejsce występowania to lasy bukowe o lekko podmokłej strukturze. Jest rośliną cebulową, z wyglądu przypomina raczej konwalię majową niż tradycyjny czosnek. Ceniona przede wszystkim za swoje walory smakowe i właściwości lecznicze – posiada związki siarki, które działają jak silny przeciwutleniacz.

Właściwości lecznicze

Z badań opublikowanych w “Journal of the American Cancer Society” wynika, że czosnek niedźwiedzi może być stosowany jako nieinwazyjna forma leczenia nowotworów. Jego substancją czynną są wspomniane już związki siarki, które działają jako silny przeciwutleniacz z jednej strony, z drugiej zaś pobudzają układ immunologiczny do zwalczania komórek nowotworowych. Roślina ta wspomaga także układ sercowo-naczyniowy – pomaga podwyższyć poziom “dobrego” cholesterolu, a także obniżyć poziom trójglicerydów. Ponad to czosnek niedźwiedzi posiada sporo żelaza – odpowiadającego ze przechowywania i transportowania tlenu w czerwonych krwinkach.

W lesie nie zbieramy

Niestety, aby cieszyć się świeżym czosnkiem niedźwiedzim w kuchni musimy go sobie posadzić albo zakupić – nie możemy iść do lasu i nazbierać liści – wszystko dlatego, że jest on rośliną częściowo chronioną i nie wolno go zbierać z naturalnych stanowisk (jest wpisany do  Polskiej Czerwonej Księgi Roślin i Grzybów).
Na szczęście roślinę można z powodzeniem uprawiać w ogrodzie – cebule sadzimy na wiosnę lub w jesieni. Sadzimy nie za głęboko, przykrywające warstwa gleby powinna mieć 3-5 cm. Pamiętajmy, że jest on rośliną inwazyjną, tak więc trzeba przemyśleć gdzie go umieścić – tak aby nie zaatakował nam całego ogrodu w chwili naszej nieuwagi. Cykl życia czosnku wygląda następująco – w marcu pojawiają się pierwsze liście (najsmaczniejsze), w maju rozpoczyna kwitnienie – wtedy to liście stają się twarde, łykowate i po prostu niesmaczne. Po skończonym kwitnieniu roślina zamiera, by pojawić się następnej wiosny.

W kuchni

Najczęściej stosowaną w kuchni częścią rośliny są liście – używamy ich do sałatek, kanapek, a także do wszelakich przetworów – pesto, nalewki, zupy itp. Należy pamiętać, że najsmaczniejsze są młode liście pojawiające się w marcu i kwietniu.

Kilka przepisów z czosnkiem niedźwiedzim w roli głównej

Pesto z czosnku niedźwiedziego

80 g liści czosnku niedźwiedziego
50 g świeżo startego parmezanu
50 g orzeszków piniowych
1/4 łyżeczki soli
1/4 łyżeczki mielonego pieprzu
60-80 ml oliwy extra vergine

Do blendera wrzucamy orzeszki i miksujemy, dodajemy ser, sól i pieprz i ponownie miksujemy. Dodajemy połowę liści, miksujemy i następnie resztę liści i oliwę i miksujemy do uzyskania pożądanej konsystencji (w razie potrzeby dodajemy więcej oliwy).  Podawać z makaronem. Gotowe pesto można umieścić również w słoiku, i po zalaniu  warstwą oliwy trzymać nawet przez parę dni w lodówce.

Twaróg z czosnkiem niedźwiedzim

ok 10 liści czosnku niedźwiedziego drobno siekamy mieszamy z rozrobionym ze śmietaną twarogiem – dodajemy sól i pieprz do smaku.

Koreczki w liściach czosnku niedźwiedziego

Całe liście czosnku niedźwiedziego, pomidorki koktajlowe, twardy ser żółty typu cheddar.
Liśćmi  obwijamy grube kawałki sera i razem z pomidorkami nadziewamy na wykałaczki.

Zupa z liści czosnku niedźwiedziego

250 g liści czosnku niedźwiedziego
500 ml bulionu warzywnego lub mięsnego
1 cebula
1 seler naciowy
ok 100 ml śmietany

Cebulę i seler kroimy w drobną kostkę – smażmy w garnku ok 6-7 minut. Następnie całość zalewamy bulionem i doprowadzamy do wrzenia – gotujemy ok 10 min. Po tym czasie dodajemy posiekane liście czosnku niedźwiedziego – całość blendujemy, dodajemy śmietanę oraz sól i pieprz do smaku. Można podawać z grzankami i startym żółtym serem.

zdjęcia: arsbotnica, www.prakticanzivot.com, www.awaketomagic.com